آب انبار وکیل شیراز یکی دیگر از یادگارهای سلطان فرهیخته این دیار، کریم خان زند است. این آب انبار تا چند سال پیش مورد استفاده عمومی بود اما پس از رشد و توسعه خدمات شهری در استان فارس، کارآیی خود را از دست داد.
حالا که شهر شیراز لوله کشی شده و مردم آب تصفیه شده مصرف میکنند، این بنای تاریخی 200 ساله تبدیل به موزه شده است. اگر راهی شهر شیراز هستید و اطلاعاتی درباره این اثر شگفت انگیز تاریخی ندارید، مخاطب این یادداشت دقیقا خود شما هستید. چون این مکان اسرارآمیز، یک آب انبار یا موزه ساده و تکراری نیست، چند دقیقه ای حوصله کنید تا دست خالی از شهر بهار نارنج برنگردید!
آب انبار وکیل چیست؟
در گذشته معمولا شهرهایی که دارای اقلیم خشک و گرم بودند، در فصل های بهار و تابستان با چالش کم آبی و قحطی آب آشامیدنی مواجه می شدند. معماران و مهندسان ایرانی برای حل این مشکل طرح ساخت انبار آب را ارائه دادند. انبار آب که بیشتر با لفظ آب انبار شناخته می شود، محلی برای انبار و ذخیره کردن آب در فصل های پر بارش است.
نه تنها در شیراز، بلکه در اصفهان، تهران و دیگر شهرها و استان های دیگر نیز تعداد زیادی آب انبار وجود دارد. معمولا در شهرهای بزرگ مانند شیراز و اصفهان هر منطقه از شهر یک آب انبار مخصوص داشت. بعد از به قدرت رسیدن کریم خان زند یکی از مشکلات اساسی که مردم شیراز با آن دست و پنجه نرم می کردند، بحران کم آبی بود. به همین جهت کریم خان احداث چند آب انبار و یک حمام را در دستور کار حکومتش قرار داد.
چرا به این بنا آب انبار وکیل می گویند؟
آب انبار وکیل در شیراز همانطور که از نامش پیداست، توسط وکیل الرعایا ساخته شده است. وکیل الرعایا لقبی بود که کریم خان زند برای خود انتخاب کرده بود؛ که نشان از مردمی بودن وی دارد. تقریبا تمام بناها و ساختمان هایی که در دوره زندیه و در زمان حکومت کریم خان زند ساخته شد، ملقب و مشهور به نام اوست. مانند مسجد وکیل، حمام وکیل، بازار وکیل و ...
شیراز چند آب انبار دارد؟
مهم ترین بنای او در این زمینه، آب انبار وکیل است که این یادداشت از سایت نشاط آوران به آن می پردازد. از دیگر آب انبارهایی که کریم خان در شیراز احداث نمود می توان به آب انبار حافظیه و هفت تنان اشاره کرد. او همچنین در مجاورت مرکز سلطنت خود یعنی عمارت دیوانخانه شیراز، آب انبار دیگری را نیز احداث نمود.
کریم خان زند در طول دوره حکومتش، از سال 1138 و در مدت 5 سال مجموعا چهار آب انبار ساخت. این چهار آب انبار بزرگ، تقریبا آب مورد نیاز مردم شیراز و روستاییان حومه شیراز را تامین کرد.
علت اصلی شهرت جهانی آب انبار وکیل چیست؟
آب انبار وکیل صرفا یک آب انبار ساده نیست. این بنا دارای معماری دیدنی و اصیل و طراحی فوق العاده ای است. بسیاری از پژوهشگران و علاقه مندان به حوزه طراحی، معماری و دکوراسیون از سر تا سر دنیا برای دیدن این مجموعه تاریخی به شیراز می آیند. به همین جهت در حال حاضر، بیش از انکه «آب انبار بودن این اثر» مورد توجه باشد، معماری و ساختمان آن پر رنگ شده است.
تقلید از صفویان در ساخت آب انبار وکیل
متخصصین معماری و مهندسین سازه معتقدند در ساخت آب انبار وکیل از شیوه معماری صفویه تقلید شده است. اگر چه که تغییراتی جزئی در سبک معماری صفوی، این آب انبار را کمی متفاوت کرده است. روی بام این آب انبار، بادگیرهایی ساخته شده که وظیفه گردش هوا را بر عهده دارند. این بادگیرها میزان ماندگاری آب را بالا می برند و از گندیدن آب جلوگیری می کنند.
جنس این بادگیرها از آجر پخته است. خود این بادگیرها سوژه بسیار خوبی برای عکاسی هستند. بنابراین اگر به قصد عکسبرداری از آثار تاریخی راهی شیراز شده اید یا صرفا می خواهید یک عکس یادگاری بیندازید، از منظره زیبای این بادگیرها غافل نشوید.
آب انبار وکیل کجاست؟
اگر به دنبال آدرس آب انبار وکیل شیراز وارد نشاط آوران شده اید، خوشبختانه باید بگوییم مسیر این جاذبه گردشگری چندان سخت نیست و راحت پیدا می شود. از خیابان لطفعلی خان زند که وارد خیابان طالقانی میشوید، در ضلع شرقی ارگ کریم خان، کنار ورودی پارکینگ وکیل، می توانید تابلوهای راهنمای آب انبار وکیل را مشاهده کنید.
در طول خیابان هم تابلوهای راهنمای متعددی برای گردشگران وجود دارد. بنابراین اگر به مسیریاب دسترسی ندارید، اصلا از این بابت جای نگرانی نیست. در کنار درب ورودی این بنا، یک پارکینگ عمومی هم وجود دارد. پس نیازی نیست خیلی به دنبال جای پارک بگردید.! اتومبیل تان را در پارکینگ بگذارید و چند ساعتی را در آب انبار وکیل، غرق تماشای زیبایی های هنر و فرهنگ این دیار شوید.
خط مترو و اتوبوس به خیابان طالقانی
اگر با تور، قطار، هواپیما یا دیگر وسایل نقلیه عمومی به شیراز سفر می کنید و قصد دارید بدون اتومبیل شخصی شیراز گردی کنید، برای بازدید از این بنا و رفتن به خیابان طالقانی، هم مترو وجود دارد هم اتوبوس. تقریبا در فاصله سی صد متری از محل آب انبار وکیل شیراز، یک ایستگاه مترو احداث شده که خط یک مترو شیراز از آن عبور می کند.
بنابراین برای رفتن به آب انبار کافی است خودتان را از هر جای شیراز که باشید به یکی از ایستگاه های مترو برسانید و در ایستگاه وکیل از مترو خارج شوید. در کنار مترو، اتوبوس های شهری هم برای رفتن به آب انبار وکیل شیراز سرویس می دهند. تا سال 1401 سه خط اتوبوسرانی شماره یک، دو و 78 از ایستگاه میدان شهدا عبور می کنند. اگر می خواهید با اتوبوس به این مکان بروید، باید در ایستگاه میدان شهدا پیاده شوید و چند دقیقه ای را پیاده روی کنید.
